Belgische musea twitteren nog altijd niet mee

Op 1 februari 2010 werd de eerste Follow A Museum Day gehouden op Twitter. De hele wereld deed mee. Behalve België. Belgische musea blonken uit door afwezigheid. Vijf twitterende musea telde ik toen in België (SMAK, MSK, Bozar, Z33 en MOWA); terwijl Nederland er toen al bijna vijftig had.

Vorig jaar op 1 februari heb ik opnieuw geteld. Er was nauwelijks iets veranderd. Negen musea slechts; alleen Musea Brugge, KSMKA, Muzee en het Kasteel van Gaasbeek waren erbij gekomen.

Dit jaar beter, zou je verwachten. Twitter is ondertussen goed ingeburgerd, zelfs de Vlaamse televisiezenders durven al eens een hashtag te suggereren voor het digitale gekwetter over hun programma’s. Maar aan de musea is het nog steeds niet besteed. Twintig telde ik er op 1 februari 2012, waarvan dan nog maar zestien echte musea (het lijstje staat hier). Toegegeven, zestien is drie keer meer dan twee jaar geleden – maar wat is drie keer bijna niets? Nog niet eens alle Vlaamse topmusea zitten op Twitter. Terwijl in Nederland zelfs het Rijtuigmuseum in Niemoord aan het twitteren is geslagen.

De populairste Vlaamse musea op Twitter zijn het SMAK (2.180 volgers op 1 februari), het MAS (1.123 volgers), MSK (891 volgers), Z33 (874 volgers) en KSMKA (677) – twee Gentse, twee Antwerpse en een Hasselts museum. Boven dit vijftal vind je nog Bozar in Brussel, met 4.490 volgers, maar dat is geen echt museum natuurlijk maar een kunstencentrum met ook een zware podiumprogrammatie.

De actiefste Vlaamse musea op Twitter zijn het MAS (605 tweets), Musea Brugge (546 tweets), Z33 (505 tweets) en het SMAK (435 tweets).

Op Facebook ziet het er allemaal wat beter voor de Belgische musea. Volgende keer meer daarover.

Vissen in erfgoedcollecties

De Nederlandse musea zijn deze maand massaal aan het #collectievissen geslagen op Twitter. Een spel, maar meer dan dat. Het is een mooie manier om onlinecollecties te gaan verkennen, voor zowel musea als bezoekers. En er liggen mogelijkheden voor user generated exhibitions.

Het idee is heel eenvoudig. Elke week is er een nieuw thema. Vorige week was dat winter, deze week vervoer. Iedereen kan in onlinecollecties gaan zoeken. Vind je iets, dan stuur je de foto of de link via een tweet de wereld in, vergezeld van de hashtag (een label op Twitter) #collectievissen, en als het even kan ook de hashtag met het thema (#vervoer dus deze week). Wie vervolgens op #collectievissen of #vervoer gaat zoeken, krijgt een mooi overzicht van al die vondsten, een thematische onlinetentoonstelling die almaar groeit.

Het levert regelmatig mooie ontdekkingen op, je gaat anders naar stukken kijken. In enkele minuten ging ik van Cremaster 4 van Matthew Barney in Boijmans Van Beuningen (de eerste foto hierbij ) naar een nostalgische foto van gemotoriseerde wijkverpleegsters in het Florence Nightingale Instituut (de tweede foto hierbij) naar de video-installatie Fiets van Marijke van Warmerdam in Van Abbe. (Fiets en Cremaster werden gevangen door Mieke Siemons alias @KNOCKaRT.)

De mogelijkheden zijn schier oneindig. Veel musea en andere erfgoedinstellingen hebben hun collectie online staan. En aan thema’s geen gebrek. In eerste instantie zag je de museummedewerkers zelf ijverig #collectievissen, maar naarmate ook het publiek meer gaat vissen, zul je echte user generated exhibitions zien ontstaan.

Waarom dit idee niet aan “echte” (offline) tentoonstellingen koppelen? Als je bijvoorbeeld een tentoonstelling hebt over briefwisseling, zoals het Huis van Alijn in Gent er net een heeft geopend, dan kun je als museum oproepen om stukken rond het thema #brief uit andere museumcollecties te twitteren. Dat levert een mooi onlineverlengstuk voor je offlinetentoonstelling op. En het publiek voelt zich meteen betrokken.

En waarom geen app ontwikkeld die al die gelinkte foto’s mooi op één webpagina zet?

Collectievissen komt uit Australië overgewaaid. Het Museum Victoria (@museumvictoria) begon er twee jaar geleden mee en #collectionfishing groeide in geen tijd uit tot een populair spel. Het Afrika Museum (@AfrikaMuseumNL) haalde het spel op 1 december naar Nederland en ook daar is het een instant succes. “Mensen die maar één museum volgen op Twitter, worden op deze manier bijna automatisch ook in contact gebracht met de collecties van andere musea”, schrijft pr-medewerker Marieke Pompe op de website van het Afrika Museum.

De meeste Belgische erfgoedinstellingen kijken nog even de kat uit de boom, wellicht omdat de koudwatervrees voor Twitter daar nog altijd groot is (we schreven hierover in Belgische musea volharden in de #stilte). Het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen (@KSMKA) zagen we al, en Musea Brugge (@MuseaBrugge), het SMAK in Gent (@SMAKGent). En gisteren liet Erfgoedbank Waasland (@EGBWaasland) me weten dat ze als eerste Belgische erfgoedbank in het #collectievissen-bootje staat.

Wie volgt?