We zijn allemaal zenders

Heel de VS en zelfs een deel van Europa reisde Alan Lomax (1915-2002) rond met zijn bandrecorder. Wie een liedje kende, kreeg een microfoon onder de neus. Op zijn eentje redde Lomax een hele brok, zeg maar een berg Amerikaans en Europees erfgoed van de vergetelheid.

De AB wijdt vanaf volgende week een eerbetoon aan deze song hunter, met een concertreeks, een fototentoonstelling en een filmretrospectieve – het kan niet genoeg geprezen worden. We zullen er ook de eerste resultaten kunnen beluisteren van Lullabies, de expeditie van twee Belgen die de voorbije vier maanden Lomax achterna zijn gegaan.
Op 18 april vertrokken Eva Schampaert en Bas Bogaerts voor een reis rond de Middellandse Zee. Ze gingen er overal bij de mensen aankloppen met één simpele vraag: of ze een slaapliedje wilden inzingen in hun recordertje. Volgende dinsdag keren ze naar huis terug.
Nadien zetten ze hun onderneming verder in België, zowel bij migranten uit het Middellandse Zeegebied als bij autochtone Belgen.
De eerste opnames zijn al op de website te beluisteren. Ik was meteen onder de indruk. Dit kan niet anders dan een unieke liedjesschat opleveren. Vreemd genoeg is niemand nog op het idee gekomen deze melodieën, die tot onze diepste, intiemste herinnering behoren, systematisch te registeren.
Lullabies is een user generated-project – dat maakt het allemaal nog boeiender. Het is niet het project van Eva en Bas maar van ons allemaal. Het is het erfgoed van mensen uit Srebrenica en Steenokkerzeel, uit Brussel en Brescia, uit Dendermonde en Dahab. Binnenkort zal zelfs iedereen, ook wij allemaal, een slaapliedje kunnen inzingen op de website.
Alan Lomax was een pleitbezorger van culturele diversiteit en haalde graag uit naar de entertainment-industrie, dat handjevol zenders (transmitters) dat al die lokale culturen overstemt en ons liever allemaal als gedweeë ontvangers (receivers) ziet. “I mean you and your CBS and all the big amusement industries represent a way of silencing everybody, you know?”, zei hij in 1991 in een interview met CBS. “Communication was supposed to be two-way, but it’s turned out to be basically one-way. From those people who can afford to own a transmitter, which costs a few million dollars, to the little guy that can afford to own a receiver that costs a few bucks. So there are millions of receivers and people at the other end, and only a few transmitters, and I think that is one of the major, if not the major human problems now, because everybody is off the air.”
Lomax was zijn tijd ver vooruit. Zijn geest leeft vandaag voort in de miljoenen blogs, tweets en status updates op het internet, in sites als YouTube, MySpace en Facebook, media die ons de kans hebben gegeven ook zelf on the air te komen, naast de grote jongens. Iedereen heeft eigen verhaal, een eigen lied – dat is wat Lomax en Lullabies ons duidelijk maken. We zijn met zijn allen niet alleen ontvangers maar ook zenders.