Belgische musea twitteren nog altijd niet mee

Op 1 februari 2010 werd de eerste Follow A Museum Day gehouden op Twitter. De hele wereld deed mee. Behalve België. Belgische musea blonken uit door afwezigheid. Vijf twitterende musea telde ik toen in België (SMAK, MSK, Bozar, Z33 en MOWA); terwijl Nederland er toen al bijna vijftig had.

Vorig jaar op 1 februari heb ik opnieuw geteld. Er was nauwelijks iets veranderd. Negen musea slechts; alleen Musea Brugge, KSMKA, Muzee en het Kasteel van Gaasbeek waren erbij gekomen.

Dit jaar beter, zou je verwachten. Twitter is ondertussen goed ingeburgerd, zelfs de Vlaamse televisiezenders durven al eens een hashtag te suggereren voor het digitale gekwetter over hun programma’s. Maar aan de musea is het nog steeds niet besteed. Twintig telde ik er op 1 februari 2012, waarvan dan nog maar zestien echte musea (het lijstje staat hier). Toegegeven, zestien is drie keer meer dan twee jaar geleden – maar wat is drie keer bijna niets? Nog niet eens alle Vlaamse topmusea zitten op Twitter. Terwijl in Nederland zelfs het Rijtuigmuseum in Niemoord aan het twitteren is geslagen.

De populairste Vlaamse musea op Twitter zijn het SMAK (2.180 volgers op 1 februari), het MAS (1.123 volgers), MSK (891 volgers), Z33 (874 volgers) en KSMKA (677) – twee Gentse, twee Antwerpse en een Hasselts museum. Boven dit vijftal vind je nog Bozar in Brussel, met 4.490 volgers, maar dat is geen echt museum natuurlijk maar een kunstencentrum met ook een zware podiumprogrammatie.

De actiefste Vlaamse musea op Twitter zijn het MAS (605 tweets), Musea Brugge (546 tweets), Z33 (505 tweets) en het SMAK (435 tweets).

Op Facebook ziet het er allemaal wat beter voor de Belgische musea. Volgende keer meer daarover.

Hoe promoveer ik erfgoedpubliek tot coproducent?

Veel mensen zullen gisterenavond met een dubbel gevoel naar huis zijn gegaan na de studiedag Moet er nog inhoud zijn? Erfgoed en crowdsourcing in Mechelen. Veel boeiende verhalen gehoord. Kon ook moeilijk anders met zo’n mooi, zeg maar indrukwekkend programma. Sprekers waren onder meer Clo Willaerts, Jasper Visser (Nationaal Historisch Museum – Nederland), Jan Seurinck (Flanders DC, ex-VIOE) en Kristof Michiels (M HKA, ex-Cultuurlab). Nico Wouters (SOMA) was de dwarsligger van dienst.

Hoe kan een erfgoedinstelling haar publiek tot coproducent promoveren? De aardig gevulde zaal werd gebombardeerd met mogelijkheden, voorbeelden, waarschuwingen en massa’s tips & tricks. Het ging over de Nationale Automatiek in Nederland bijvoorbeeld, de historische trekmuur moet oer-Nederlandse alledaagse objecten, en over The Itch of the Golden Nit, van Tate en Aardman Animations.

De zaal kreeg meer dan een glimp te zien van hoe overmorgen eruit zal zien. Maar wat morgen? Buitenlandse voorbeelden staan qua budget en beleid meestal net iets te ver af van de Vlaamse realiteit. Veel interessante Vlaamse crowdsourcing-voorbeelden om zich aan te spiegelen zijn er niet. Het Huis van Alijn met zijn taggingproject – en dan ben je ongeveer uitgepraat.

In de wandelgangen merkte je het meteen. De meeste Vlaamse erfgoedinstellingen zijn technologisch noch organisatorisch klaar voor sociale media en crowdsourcing, laat staan dat er binnen hun organisatie een voldoende groot draagvlak voor is. Om te gaan experimenteren is er te weinig tijd, te weinig geld. Er is, denk ik, dringend nood aan een zeer praktijkgericht steunpunt, een plaats waar erfgoedinstellingen advies en begeleiding kunnen vragen.

De aanzienlijke belangstelling voor de studiedag maakte in ieder geval opnieuw duidelijk dat de sector wakker is geworden. De Vlaamse erfgoedorganisaties hebben de sociale media ontdekt. Op 8 december gaf ik bij FARO een presentatie erfgoed en sociale media voor de Vlaamse erfgoedcellen en ook daar was de belangstelling groot. We merken het ook aan de vragen die we met Marketing en Cultuur krijgen. Iets meer dan een jaar geleden konden we Escala (Syntra) ervan overtuigen een opleiding sociale media voor musea, erfgoed en toerisme te organiseren. De eerste sessie zat binnen de kortste keren vol. Ondertussen heb ik al vijf van die opleidingen gegeven, en die waren zonder uitzondering volzet. Een van de opleidingen gaf ik trouwens aan de Mechelse dienst Erfgoed en Toerisme. Liesbeth De Ridder van de Erfgoedcel Mechelen trekt daar nu volop aan de kar. Zij was het die de studiedag van gisteren opzette.