Affiches plakken

God moet zijn getal hebben, dacht ik toen ik enkele politici ontwaarde in mijn Facebook-netwerk. Niet dat ik er spijt van heb. Het zijn harde werkers, dossiervreters, ik steek er wel eens iets van op. Bijvoorbeeld dat ze allemaal Facebook op een foute manier gebruiken. Uit De Standaard van dit weekend blijkt dat ze geen uitzondering zijn. En de conclusies zijn onverminderd van toepassing op de cultuursector.
De Standaard laat enkele kandidaten voor de verkiezingen van 7 juni aan het woord over hun gebruik van Facebook en aanverwante sociale netwerken. Allemaal zien het als een kanaal om snel veel mensen te bereiken, om hun ideeën kenbaar te maken, om zichzelf in de kijker te werken. Geen enkele politicus die de kiezer een hoofdrol durft te geven, die hem/haar zichtbaar laat worden in het voorgestelde programma en/of de campagne. Veel verder dan de vraag een affiche op te hangen komen ze niet.
Eenrichtingsverkeer is dat. En dat gaat in tegen de essentie van Facebook. Sociale netwerken draaien rond tweerichtingsverkeer, interactie. De wereld valt er niet langer uiteen in zenders en ontvangers, we zijn er allemaal tegelijk zender en ontvanger.
Interessant is vooral dat De Standaard ook Kirsten Verdel aan het woord laat, een Nederlandse die meewerkte aan de campagne van Barack Obama en daar een boek over schreef, Van Rotterdam Naar Het Witte Huis. “Hier bij ons blijft het nog al te veel bij eenzijdig informeren. De politici maken een Facebook-pagina aan en sporen iedereen aan op hun pagina te gaan kijken. Maar daar is geen interactie. Het gebruik van de nieuwe media staat bij ons nog in de kinderschoenen.”
En verder: “Politici willen heel graag jongeren bij hun campagne betrekken, maar doen dat meestal heel halfslachtig. Als jongeren hen vragen wat ze kunnen doen, geraken de politici niet verder dan ‘affiches plakken en op ons stemmen’. Op die manier ben je de jongeren echter meteen weer kwijt.”
Diezelfde halfslachtigheid merk je bij cultuurinstellingen die de sociale netwerken ontdekt hebben, vooral in de erfgoedsector. Veel verder dan ‘kom naar onze tentoonstelling’ geraken ze daar niet.

Yes we can

Benieuwd hoeveel minuten het duurt voor de naam Obama valt op Mind the Gap. De man is incontournable als je ’t vandaag over jongeren wilt hebben. Hij weet waar de klepel hangt. Hij wist de voorbije maanden als geen ander jongeren warm te maken voor iets waarvan niemand dacht dat jongeren nog warm te maken waren. Hadden de 18- tot 29-jarigen het alleen voor het zeggen gehad, Obama had 455 kiesmannen achter zijn naam gekregen en McCain amper 57 (365 tegen 173 in de echte uitslag). Zegt genoeg.

Hebben musea iets van hem te leren? Yes they can. Vooral wat ze niet moeten doen. Jongeren lijmen. Binnenhalen. Verleiden. Hip, trendy, cool doen.

De VPRO heeft De Stem van Generatie Obama haarscherp geregistreerd (onlangs op Canvas te zien – mis de herhaling niet: 10 maart, Nederland 2 ). De Stem is een 27-jarige jongeman, Jon Favreau, Obama’s rechtstreeks door de Muzen bediende hoofdspeechschrijver. Maar De Stem, dat zijn evenzeer de honderdduizenden jongeren die van Obama’s campagne hun eigen campagne hebben gemaakt – en van Obama’s overwinning hun eigen overwinning. Nooit eerder bij presidentsverkiezingen werd zo bottom up gemobiliseerd. Pure grassroots marketing – mooie term trouwens. Gedaan met politici meer die van bovenaf, vanuit het verre Washington, de kiezers met beloften bombarderen en, ten behoeve van de twintigers, die bommen als hip en cool verkopen. In de plaats daarvan kwam een veertiger die de millenials perfect aanvoelde, hen tot partners promoveerde en liet doen waar ze goed in zijn: netwerken bouwen, peer-to-peer, gewoon vanuit hun kamer, vanachter hun laptop, via Facebook, MySpace, YouTube, blogs, mails… User generated politiek. Dit is inderdaad de web 2.0-generatie maar Obama heeft door dat die 2.0 allang niets meer met technologie te maken heeft,wel met een sociale attitude.

Als musea nog jongeren willen binnenhalen, dan moeten ze ermee stoppen jongeren binnen te halen. Een museumpagina op Facebook of Netlog zal niet baten zolang de jongeren er niet hun eigen museum van kunnen maken. MyMuseum. Hoe? Vraag het de jongeren zelf.